Loại rêu suối Mường Lò ngon nhất được thu hoạch vào mùa xuân, và nó thường xuất hiện trong bữa cơm gia đình cũng như các dịp đặc biệt của người dân Yên Bái. Nếu bạn có cơ hội ghé thăm vùng này, đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức món rêu suối tuyệt vời này.
Giới thiệu về món rêu suối Mường Lò
Mùa Rêu suối Mường Lò thường xuất hiện chủ yếu vào khoảng đầu tháng 9 đến tháng 5 theo lịch Âm, và nó bắt nguồn từ con sông Thia. Những bụi rêu dài đáng kể, bám vào các tảng đá, sẽ tự rụng và trôi theo dòng nước theo quy luật tự nhiên. Khi thời tiết trở nên ấm áp, các cô gái Mường Lò thường tới suối hái rêu và sau đó phơi khô để chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn cho gia đình.
Rêu suối Mường Lò ngon nhất thường được thu hoạch vào mùa xuân. Để chọn được rêu sạch và non tươi, bạn nên tìm khu vực có rừng suối chảy xiết và tập trung vào các tảng đá lớn. Tuy nhiên, việc thu hoạch rêu đá không đơn giản vì chúng thường nằm sâu dưới nước, đòi hỏi phải ngồi xuống để lấy. Điều này cũng là lưu ý quan trọng nếu bạn muốn đi hái rêu trong những ngày có mực nước cao.
Các loại Rêu suối Mường Lò
Rêu suối Mường Lò được phân loại thành 3 loại như sau:
- Rêu cay: Thường mọc rời rạc và có màu xanh đậm. Đặc biệt, nó xuất hiện phổ biến tại các vùng sông Mã như Nậm Thi, Nậm Mã, Nậm Khoai, Nậm He…
- Rêu cui: Rêu này mọc trên đá và có sợi màu xanh đậm. Thường được tìm thấy nhiều ở phụ lưu sông Đà.
- Rêu tau: Loại này mọc thành từng mảng ở khe suối hoặc sông hồ và không bám vào đá như các loại rêu khác.
Nét độc đáo của món rêu suối
Người dân vùng Mường Lò vẫn thường kể nhau về một truyền thuyết đẹp gắn liền với Rêu suối Mường Lò. Đó là câu chuyện tình lãng mạn của đôi trai gái người Thái và dòng sông Thia. Sông Thia là con sông rộng lớn nhất tại Mường Lò, lòng suối rộng tới 150m. Trong ngôn ngữ Thái, từ “Thia” có nghĩa là “nước mắt,” đề cập đến giọt nước mắt của cô gái người Thái.
Truyện kể rằng ngày xưa có một cặp đôi trai gái người Thái yêu nhau sâu đậm. Tuy nhiên, gia đình cô gái không đồng ý và muốn ép cô lấy chồng khác. Chàng trai và cô gái quyết định bỏ trốn lên núi để sống cùng nhau, nhưng họ lại bị truy đuổi. Trong cuộc truy đuổi đáng thương, chàng trai bị giết và ném xuống vực, biến thành viên sỏi đá. Cô gái, vì lòng thương nhớ, đã khóc lóc và dòng nước mắt của cô trở thành dòng sông Thia, còn chính cô gái thì biến thành rêu xanh bám trên viên đá kia.
Câu chuyện này làm tan chảy lòng người và chính điều này đã trở thành lý do mà người Thái thường sử dụng Rêu suối Mường Lò trong ngày cưới, để mang đến tình yêu chân thành, hạnh phúc và may mắn cho cuộc hôn nhân của họ.
Cách chế biến món ăn và nét văn hóa
Mùa Rêu suối Mường Lò thường không kéo dài, do đó người dân nơi đây thường tranh thủ thu hoạch rêu khi đến mùa thu, sau đó phơi và sử dụng dần trong mùa đông và dịp Tết. Bên cạnh các món truyền thống như thịt trâu gác bếp, lạp xưởng, bánh chưng đen, món rêu suối cũng là một món không thể bỏ qua khi du khách đến Yên Bái.
Rêu suối Mường Lò thường được sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày và cũng thường xuất hiện trong các dịp đặc biệt như mừng tân gia, tiệc cưới, lễ hội,… Thu hoạch rêu có thể khó nhưng quá trình chế biến là điều quan trọng hơn. Sau khi thu hoạch, rêu được làm sạch và người ta sẽ ủ rêu trong muối trong khoảng 15 phút trước khi chế biến thành các món ngon khác nhau.
Để chế biến rêu, người dân ở đây sử dụng các gia vị đặc trưng của người Thái như hạt dổi, mắc khén, hạt sẻn cùng với lá chanh, sả, tỏi, ớt và thịt mỡ, sau đó gói lại bằng lá dong. Rêu được đặt trong lạt tre và đem vùi vào tro nóng khoảng 30 phút trước khi đặt lên bếp than hoa. Khi thưởng thức, mở lớp lá dong ra, bạn sẽ ngửi thấy hương thơm đặc trưng của lá cùng các gia vị khác. Rêu đã chín sẽ có hương vị ngọt lịm và thấm đều các loại gia vị.
Bên cạnh món rêu nướng, người Mường Lò cũng dùng rêu như một loại rau hằng ngày. Rêu được rửa sạch và xé nhỏ, sau đó luộc chín với nước hoặc đun sôi. Ngoài ra, món rêu chiên cũng là một món ăn được ưa chuộng, thường được thưởng thức kèm với rượu. Một miếng rêu nhâm nhi cùng ngụm rượu sẽ khiến rêu tan đều trong khoang miệng và mang lại trải nghiệm độc đáo cho thực khách.
Lợi ích rêu suối mang lại cho sức khỏe
Món ăn chế biến từ Rêu suối Mường Lò không chỉ ngon miệng mà còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chúng có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và điều hòa khí huyết trong cơ thể. Từ lần đầu thưởng thức, bạn sẽ trải nghiệm một hương vị độc đáo, thanh tao và mát mẻ, phù hợp để thưởng thức vào bất kỳ mùa nào trong năm.
Điều đáng chú ý là Rêu suối Mường Lò gắn liền với câu chuyện cảm động về nàng Thia, làm cho món ăn này có hương vị đặc biệt và được vinh danh là ngon nhất xứ Tây Bắc. Không chỉ được ưa chuộng bởi người Thái, Rêu suối Mường Lò cũng được đánh giá cao trong các bữa cơm của người Tày, Dao, Nùng và nhiều dân tộc khác.
